Çal ilçesi Akkent Mahallesinde yüzyıllardan beri Hıdrellez şenlikleri ve etkinlikleri çerçevesinde gerçekleştirilen Türbe ve Mırtlak etkinliği, geçtiğimiz hafta sonunda gerçekleştirildi. Etkinliğe vatandaşların yanısıra siaselirden de katılım oldu.

Çal ilçesi Akkent mahallesinde her yıl Mayıs ayı ilk haftasında Hıdrellez şenlikleri bünyesinde gerçekleştirilen Türbe ve Mırtlak etkinlikleri, geleneksel olarak bu yılda yapıldı. Çal ilçe Belediye Başkanı Fethi Akcan ve Akkent Muhtarı Mehmet Kasap başkanlığındaki bir heyet tarafından son 6 yıldır organize edilen etkinliğe, bu yıl Denizli Büyükşehir Belediye Başkanvekili Ali Değirmenci, CHP Denizli Milletvekili H. Teoman Sancar, CHP İl Başkanı Mahir Akbaba ve yönetim kurulu üyeleri, başta olmak üzere çok sayıda vatandaş katıldı.

Bu yılda her zaman olduğu gibi Yufka ekmek ve Keşkek ikram edilirken, Mübarek Ramazan ayının yaklaşması yüzünden erkene çekilen etkinliğin bu yılki at yarışları ve diğer etkinlikler yapılamadı. Sadece gelen misafirlere ikramlar yapıldı.   

Mırtlak ne demektir?

Gazete Yazarımız İbrahim İmamoğlu tarafından yazılan ve Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür yayınları arasında basılan Zaviye’den Zaviye’ye kitabında anlattığına göre; Mırtlak,  (Donsuz) Pir Ahmet Gazi (1153-1238)’nin savaş yıllarında henüz Türkmenlerin yerleşmeye başladığı Zeyve bölgesinde askerlerini keramet göstererek doyurması hadisesi, zamanla Hıdrellez (Nevruz) kutlamaları ve Yağmur duası ile birleştirilerek, birlik ve beraberliğin simgesi olarak kültürel hayatımızda yerini “Mırtlak” ismiyle almıştır.

Mırtlak kelimesinin Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünde karşılığı yoktur. Ancak bizim anladığımız kadarı ile, bütün köy halkının Hıdrellez kutlamalarına “imece usulü” katkıları ile yapılan bir çeşit yemekli etkinliktir. Bugün Mayıs ayının ilk haftasında kutlanılmaya başlanılan Türbe etkinliklerine “Mırtlak” ismi verilmektedir.

 Mırtlak; Nuh tufanında, Hz. Nuh ve beraberindekilerin tufanın son safhasında; Tufan bitmiş, sular çekilmeye başlamış, toprağın kurumaya başladığı zaman azıklarının son kırıntılarını (ne kaldı ise) bir araya toplayarak “aşure” ismiyle bildiğimiz bir yemeğin yapılmasına benzemektedir.

Hıdrellez (Nevruz) kutlamaları ile yağmur duasının birliştirildiği bu etkinlikte; bir hafta öncesinde muhtarlık tarafından belirlenen görevliler, ev ev dolaşarak Keşkeklik Buğday vs. toplarlar. Kimileri danasını, koyununu almayı taahhüt eder, kimileri ekmek (Yufka) lerini günlerce yaparak hazır ederler. Toplanan buğdaylar mahalle aralarındaki taş dibeklerde yine halk tarafından dövülür ve hazır edilir.

Hıdrezllek günü geldiğinde, dövülen buğdaylar, kesilen adaklarla birlikte Türbe alanı dediğimiz yerde büyük kazanlarda pişirilir. Yufka ekmekleri sulanır ve insanlara sunmak üzere hazır hale getirilir.

Köyün erkekleri, öğle namazından sonra yağmur duasına çıkarlar. Duanın ardından topluca Türbe alanına gidilerek, burada herkes yanında bulunan mendilleri yerlere sererek, görevlilerin keşkek ve ekmek getirmesini bekler. Ya da, bazıları ekmeklerini, keşkeklerini kendileri getirerek güzel bir gün kutlaması yapılır. Bu yemek sırasında çeşitli oyunların oynandığını, özellikle gençlerin Gıngırdak bindiklerini, ip atlama vs. oyunlarını oynadıklarını hatırlıyorum.