Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan, Kazakistan ve Kırgızistan UNESCO Milli Komisyonlarının yürüttüğü süreç sonrasında Vilhelm Thomsen’in Orhun Yazıtlarını çözdüğünü ilan ettiği tarih olan 15 Aralık’ın Uluslararası Türk Dili Günü olarak kutlanması geçtiğimiz yıl bütün paydaşların yer aldığı 4 Haziran 2021 tarihinde istişari olarak benimsenmişti. 4 Haziran 2021 tarihinden sonra yine 2021 yılı içerisinde Pamukkale Üniversitesi Altay Toplulukları Dil ve Kültürleri Uygulama ve Araştırma Merkezi ile Avrasya Yazarlar Birliği el ele vererek bu anlamlı günün UNESCO’ya uluslararası bir gün hazırlanması sürecinde bu kurumların da bir katkısı ile bugünün UNESCO tarafından kabul edilmesi öncesinde ön hazırlık şeklinde bir program ile panel ve açılış konuşmalarıyla kamuoyuna duyurulmasını teklif etmişti. UNESCO Türkiye Milli Komisyonu bu öneriyi yerinde bulmuş ve bu toplantının yapılmasına böylece katkı vermişti.  Bu yıl da yine ALTAY DİLMER ve Avrasya Yazarlar Birliği aynı toplantıyı tekrar yapmak ve geleneksel hale getirmek için UNESCO Türkiye Milli Komisyonuna başvuruda bulunularak toplantının ikincisini çevrim içi toplantı olarak gerçekleştirdiler. 

“Türk Medeniyeti ve Küresel Kültür: İlteriş Kutluk Kağan Bitik Taşı”

PAÜ’deki programla aynı gün ve saatte Uluslararası Türk Dili Günü kapsamında UNESCO Genel Merkezi’nde “Türk Medeniyeti ve Küresel Kültür: İlteriş Kutluk Kağan Bitik Taşı” adıyla uluslararası bir forum da düzenlendi. Bu foruma Türk Devletleri Teşkilatı, Uluslararası Türk Akademisi, UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, diğer Türk devletlerinin milli komisyonları, Türk dünyası ulusal milli akademileri gibi birçok kurum ve kuruluş katıldı. Ayrıca toplantıda bilim adamları Moğolistan’ın Arkhangay bölgesinde yürüttükleri kazılardaki bilimsel, arkeolojik keşifler ve Türk dili ile yazılmış taşlar hakkında bilgiler sundular.

PAÜ ev sahipliğinde düzenlenen programa Türkiye’den Pamukkale Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kutluhan, PAÜ ALTAY DİLMER Müdürlüğü adına Dr. Öğr. Ü. Sema Eynel, Türk Dil Kurumu Bilim Kurulu üyesi olarak Prof. Dr. Prof. Nergis Biray, Avrasya Yazarlar Birliği Başkanı Doç. Dr. Yakup Ömeroğlu, Prof. Dr. Ahmet Buran, Prof. Dr. M. Fatih Kirişçioğlu, Azerbaycan’dan Doç. Dr. Elçin İbrahim, Türkmenistan’dan Doç. Dr. Berdi Sarıyev ile Doç. Dr. Gülalek Nurmuhammedova, Özbekistan’dan Dr. Bahrom Irzayev, Kazakistan’dan Prof. Dr. Kayırbek Kemenger, Kırgızistan’dan Dr. Öğr. Ü. Mirzat Rakımbek Uulu, Prof. Dr. Ercan Alkaya, Yazar Osman Çeviksoy katıldılar. 

Rektör Kutluhan: “Türk dili konuşan ülkelerin büyük üstünlüğü ve kazanımı; güzel ve mutlu günlerde olduğu kadar zor zamanlarda ve kötü günlerde de elini tutabileceğimiz, aydınlık günlere beraber yürüyebileceğimiz kardeşlerimizin olmasıdır. Ortak dilimizin varlığıdır.”

Panelde günün anlam ve önemine dair bir konuşma yapan Pamukkale Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Kutluhan şunları dile getirdi: “Geçen yıl 15 Aralık Türk Dili Günü’nde olduğu gibi bugün de burada aynı dili konuşan ülkelerin temsilcileri olan kurumlarla ve öğretim üyelerimizle birlikteyiz. Hızla değişen dünya karşısında güçlü olmak için kardeşler olarak birbirimizle el ele yürümek, ortak dilimizin izinde, farklı alanlarda iş birliği içinde çalışmak amacıyla bir araya geldik. Bizleri yüzyıllardır aynı duygular, aynı anlayış, fikir, davranış biçimleri ve aynı çizgide birleştiren üstünlüğümüz ortak dilimizdir. Bizler büyük Türk dünyasının kardeş ülkeleri olarak tarihin farklı dönemlerinde kökeni ortak dilimizin zamanla farklılaşmış lehçelerini konuşuyoruz, birçok düşünce ve duygularımızı aynı kelimeler, deyimler, atasözleri ve ünlemlerle anlatıyoruz. Türk dilinin en uzak lehçelerinden bir metni bile cümleleri biraz dikkat ve gayretle okuduğumuzda veya dinlediğimizde anlıyor, ortak yönlerimizi, aynı dilin ortaya çıkardığı büyük kültürün önemli ögelerini fark ediyoruz ve uyguluyoruz. Ölüm, doğum, düğün gibi hayatın benzer ritüelleri ve kabulleri karşısında aynı tepkileri veriyoruz. Bizlerin, Türk dili konuşan ülkelerin büyük üstünlüğü ve kazanımı; güzel ve mutlu günlerde olduğu kadar zor zamanlarda ve kötü günlerde de elini tutabileceğimiz, aydınlık günlere beraber yürüyebileceğimiz kardeşlerimizin olmasıdır. Ortak dilimizin varlığıdır. 

Rektör Kutluhan: “Üniversitemiz ev sahipliğinde geçen yıl ilkini yaptığımız sempozyum, bugün ise yapılan bu panel, kardeşler olarak birbirimize uzanan ellerdir.”

Rektör Prof. Dr. Kutluhan konuşmasının devamında şunları ifade etti: “Ortak Türkçenin aydınlığında, üniversitemiz ev sahipliğinde geçen yıl ilkini yaptığımız sempozyum, bugün ise yapılan bu panel, kardeşler olarak birbirimize uzanan ellerdir. Türk dünyası olarak geleceğimizi ortak dilimiz sayesinde, etkin iş birliği içinde geliştirerek, barış, sevgi, dostluk ve kardeşlik içerisinde inşa edeceğiz. Bugün takip edeceğimiz yol, geçmişten bugüne kayalarda derin izler bırakan Türk dili ve onunla ortaya konulmuş bilgilerin izi olacaktır. Panelin bütün katılımcılar için verimli geçmesini temenni ederim.”

Türk Dilinin farklı sorunları ve neler yapılması gerektiği, bilim dili, edebiyat dili, devlet dili olarak Türk Dili, ortak Türkçe, ortak alfabe ve imla gibi konuları içeren bildiriler sunulduğu panelde; Uluslararası Türk Dil Gününün Pamukkale Üniversitesi (PAÜ) ve Avrasya Yazarlar Birliği iş birliğiyle UNESCO Türkiye Milli Komisyonu’nun desteğiyle kutlanması ve bunun bir PAÜ ve bir sivil toplum kuruluşu tarafından benimsenerek devam ettirilmesi bugünün gelenekselleşmesi ve her yıl daha da genişleyen kutlamalarla kurum ve kuruluşlarımızca da kutlanmasının Türk dili, ortak Türkçe gibi birçok konudaki çalışmaları da olumlu yönde hızlandıracağı görüşüne varıldı. Bu görüşlerle panelin sonunda toplantıya katılan akademisyenler, toplantının düzenlenmesine öncülük edenlere teşekkür ederek 15 Aralık Uluslararası Türk Dili günü çalışmalarının başarıya ulaşmasını dilediler. 

UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Birleşmiş milletlerin ilgili kararlarına uygun şekilde Türk Dili ile ilgili çalışmalarını olgunlaştırarak bütün Türk dünyası kurumlarının da desteğiyle gayretlerine devam etmektedir. UNESCO Türkiye Milli Komisyonu, Azerbaycan Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan Milli Komisyonları bir araya gelerek bu süreci yürütüp birlikte karar vermişlerdir. Paydaş kurumlarla, kamu kurumlarıyla 15 Aralık tarihi için böyle bir mutabakata varılarak, bu çerçevede Thomsen’in, Göktürk Yazıtlarının Türkçe olduğunu ilan ettiği tarihin “Uluslararası Türk Dili Günü” olarak 2023 içindeki bir tarihte yapılacak UNESCO genel konferansında sunulmak üzere çalışıldığı ve hazırlıkların sürdürüldüğü geçen yılki programda UNESCO TMK Başkanı Prof. Dr. Öcal Oğuz tarafından ifade edilmişti. 

UNESCO genel konferansında ilan edilen dilleri koruma fikri ekseninde 300 milyona yakın çok geniş bir coğrafyada çeşitli lehçeleri, şiveleri ve ağızlarıyla konuşulan dilimizin görünürlüğünün bu çalışmalarla artacağı görüşünü Pamukkale Üniversitesi olarak biz de paylaşıyoruz. Dilimizin sonsuza kadar yaşaması için uluslararası görünürlüğünün daha fazlasını sağlamak gibi hedeflerin bütün kurumlarımızca ortak bir ülkü olarak görülmesi kaçınılmazdır. Dilimizi daha görünür kılmak konusunda yapılan her çalışma kurum olarak bizlerin de desteklediği çalışmalardır.