2021 yılının ekonomik değerlendirmesi ve 2022 yılına dair beklentiler, Ege Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği (EDDMİB) tarafından düzenlenen "EİB Ekonomik Değerlendirme Toplantısı" başlıklı online panelde tartışıldı. 

Dünya Gazetesi Üst Yöneticisi Hakan Güldağ’ın moderasyonunu yaptığı webinarda; konuşmacı olarak Ege Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Ertan, Prof. Dr. Işın Çelebi, Dr. Mahfi Eğilmez ve Dr. İbrahim Turhan yer aldı.  

Türkiye’nin cari açığının kapanmasında en önemli faktörlerden birinin ihracat olduğunu vurgulayan Ege Demir ve Demirdışı Metaller İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Yalçın Ertan, “Ağustos ayından beri cari fazla vermemizin temel sebebi pandemi sürecinde yaşanan durgunluğun ardından küresel düzeyde artan talebe hızlı cevap vererek, yeni pazarlar bularak yakaladığımız rekor satışlar. Ancak şu anda kurun çok fazla dalgalanması bizi tedirgin ediyor. 2 ay öncesine göre belirsizlik artmış durumda. Öngörülebilirlik ihracatçı için çok önemli. İhracatçılarımız krediye ulaşamaz noktaya geldi. Kurun istikrara kavuşması da önemli, önümüzü net görebilmeliyiz. Türkiye’de ekonomik ve sosyal istikrara ihtiyaç var. İthalatın finansmanında soru işaretleri başladı. Yurtdışına yönelik güven tesisinin sağlanması gerekiyor.” dedi.

Ülkemizde bir emisyon ticaret sistemi oluşturulmalı

Kurlardaki oynaklık ve hammadde fiyatlarındaki değişimlerin ihracatçıların önünü görmesini zorlaştıran faktörler arasında olduğuna değinen Ertan, “Diğer yandan AB ve ABD başta olmak üzere bazı ülkeler tarafından uygulanan koruma önlemleri, lojistikteki süregelen sıkıntılar, Avrupa Birliği tarafından Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde başlatılacak olan sınırda karbon vergisi birkaç yıldır önümüze hedefe giden yolda aşmamız gereken engeller olarak çıkıyor. Bu girişimlerden en fazla etkilenen sektörlerin başında da demir çelik sektörümüz geliyor. Dünya genelinde karbon salımını azaltma çabaları firmaları daha kaliteli ancak daha maliyetli hammadde ve yarı mamul kullanmaya ve ileri teknolojik yatırımlar yapmaya yöneltiyor.” diye konuştu. 

Ertan, ihracatçı firmalara ilave karbon vergisi oluşturmaması için ülkemizde bir emisyon ticaret sistemi oluşturulması gerekliliğinin altını çizdi.“Birlik olarak biz de üye firmalarımızın bilinçlendirilmesi ve temiz üretim yolunda eksiklerini giderebilmek amacıyla Ticaret Bakanlığı destekli URGE projesine başvurumuzu yaptık. Diğer yandan dünya genelinde yeni trend kavram olan “temiz çelik”i Türk firmalarına benimsetmek adına Responsible Steel girişimine üye olduk. Ege İhracatçı Birlikleri olarak sektörel gelişmeler hakkında bilgi aktarmaya, sıkıntılara çare bulmaya çalışıyoruz.” 

Çelebi: Yepyeni bir anlayış ve yeni bir ekonomik modele ihtiyaç var

Prof. Dr. Işın Çelebi, global bir enflasyon krizi yaşanacağını, enerji girdilerinde astronomik artışlar ve tedarikte ciddi kırılmaların ve aksamaların olduğuna dikkat çekti.

“Dünya bir değişimin içinde. Türkiye de bundan etkileniyor. Ülkemizde ciddi bir güven bunalımı var. Kuru istikrara kavuşturacak bir çalışmaya, projeye ve programa ihtiyaç var. Aşırı kur dalgalanmasının olduğu ülkede yabancı yatırımcı yatırım yapmaz. Piyasada istikrar yok, öngörülebilirlik yok. 1 Ocak 2021’den düne kadar olan dolardaki devalüasyon yüzde 95’in üzerine çıktı. Son bir ayda olan devalüasyon yüzde 47’nin üzerinde. Bu kuru istikrara kavuşturmadan ekonomiyi yönetmek mümkün değil. Dün aldığınız teklifle bugün aldığınız teklifi kur değişikliği etkiliyor. Kur bütün sanayiciyi etkiliyor. Kurun stabil hale gelmesi gerekiyor. Yepyeni bir anlayış ve yeni bir ekonomik modele ihtiyaç var.”  

Eximbank’ın sermayesi 5 milyar dolara çıkarılmalı

Türkiye’nin 260 milyar dolar ithalat, 225 milyar dolar ihracatı olduğuna değinen Işın Çelebi, “Bu durumda ihracatımızı 35 milyar dolar artırmamız lazım. O zaman Eximbank’ın sermaye yapısını 5 milyar dolara çıkarmak lazım. Herkes kredisini alıp ona göre programını yapmalı. Eximbank bir ticari banka gibi çalışıyor, ihracat bankası gibi çalışmıyor şu anda. Bizim çözüm üretmemiz lazım. Türkiye AB normlarını benimsemeli ve AB tam üyeliği yolunda engelleri aşarak devam etmeli. Komşularıyla ilişkilerini düzeltmeli. Dış politikadan AB üyeliğine kadar bu çözümleri bunun içine koymalıyız.” diye konuştu. 

Önümüzdeki 6 ayda yüzde 40’ın üzerinde enflasyon ile karşılaşabiliriz

Turhan, “İkinci alanımız ise kamu maliyesi. Çünkü kamunun borçları ya döviz ya da dövize endeksli. Stokta artış oldu. Stok ayrı ama stokun çevrilebilmesi için katlanılacak maliyetinde 2022’de artacağı kesin. Cari harcamalarında da kamunun enflasyon ve ücret artışları sebebiyle etki olacak. Önümüzdeki dönemde durum kötüleşmezse 6 ayda yüzde 40’ın üzerinde enflasyon ile karşılaşabiliriz. Asgari ücretin uygun bir düzeye çekilmesi, iş verenin üzerindeki yüklerin kaldırılması doğruydu. Ancak bütçe yansıması olacak. Ekonomiyi etkileyecek üçüncü alan ise küresel gelişmeler. Dünyada para politikaları sıkılaşıyor. Bu gelişmekte olan ülkelerde başladı, gelişmiş ekonomilere sirayet ediyor.” diye konuştu.