CHP İnsan Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca; 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü nedeniyle yaptığı açıklamada, çocukların yaşadığı hak ihlallerine dikkat çekti. CHP’nin bütüncül çocuk politikasını hayata geçirmek için hak temelli politikalar üretmeye devam ettiğini söyleyen Gülizar Biçer Karaca, “Eşitsizliğin, hiyerarşinin ve krizlerin sona erdiği çocukların haklarına kavuştuğu bir dünya, yoksulluk döngüsünün kırıldığı bir toplum hayal değil.” Çocuklara yönelik her türlü ayrımcılığın, ihmal ve istismarın, derin yoksulluğun yarattığı tahribatların giderilmesi için bugüne dek çok sayıda hak savunucusu, ilgili STK, meslek odaları ve çocuklarla yaptıkları toplantılara değinen Gülizar Biçer Karaca çocuk yoksulluğunun özel olarak çalışılması ve siyasetin çok hızlı değişen gündeminde kaybolmaması gerektiğini belirterek “gündemimiz daima çocuk, çocukların gündemi yoksulluk” mesajını verdi. 

ÇOCUK YOKSULLUĞU GERÇEĞİ

Gülizar Biçer Karaca çocuk yoksulluğunun geldiği boyuta dikkat çekmek için bazı verileri paylaştı: 

·        OECD’nin son verilerine göre, çocuk yoksulluğu konusunda üye ülkelerin ortalaması yüzde 12,8 olarak açıklanırken, Türkiye’de bu oran yüzde 20’nin üzerinde bulunuyor. 

·        Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 20 Nisan 2022’de “İstatistiklerle Çocuk 2021” raporuna göre 2020 yılı itibarıyla yoksul çocuk sayısı 7 milyon 378 bin

·        UNICEF’in Ekimde yayımlanan çalışmasına göre, Ukrayna’daki savaş ve yükselen enflasyon, Doğu Avrupa ve Orta Asya’da dört milyon çocuğu daha yoksulluğa sürükledi. Bu, 2021’den bu yana yüzde 19’luk bir artışa denk geliyor.

·        UNİCEF araştırmasına göre; yoksulluk içinde doğup büyüyen her üç çocuktan birinin yetişkinliklerini de yoksulluk içinde yaşayacağını ve bunun nesiller arası yoksulluk ve zorluklar döngüsüne yol açacağını gösteriyor.

·        Kamu Denetçiliği Kurumu’nun 2021 verilerine göre gelir kayıplarından dolayı her 4 çocuklu aileden 1’i bir gün veya daha uzun süre gıdasız kaldı. Çocuklu ailelerin neredeyse yarısında, yetişkinler parasızlıktan dolayı bir öğünü atladılar.

·        Son 1 yılda tüm kalemlerin ortalama yüzde 100’ün üzerinde zamlandığı okul kantinleri, artık öğrenciler için lüks haline geldi. Okulların bulunduğu illere ve semtlere göre fiyatlarda farklılık gözlense de devlet okullarındaki kantinlerde geçen yıl Eylül ayında ortalama 5 TL olan tostun 11 TL’ye 2,5 TL olan ayranın 5 TL’ye 1 TL olan suyun en az 2,5 TL’ye yükseldiği raporlarda yer aldı.

·        TÜİK raporlarına göre; Türkiye’de ilkokul ve ortaokulda okuyan 9 milyon 831 bin 804 öğrenci var; 2 milyon 128 bin 750’si şartlı eğitim yardımıyla yani sosyal güvencesi olmayan, muhtaç durumda bulunan, temel ihtiyaçlarını karşılayamayan, hayatını sürdürmekte güçlük çeken ailelere verilen 50 ila 90 lira arasındaki nakit yardımla okula gidiyor.

·        Çalışma şartları/saatleri nedeniyle beslenme çantası hazırlamaya zaman bulamayan bir velinin, çocuğuna her gün sadece tost, ayran ve su alabilmesi için vermesi gereken harçlık, ayda 350 liraya yükseldi. Bu hesapla artık asgari ücret alan bir velinin maaşının yüzde 6,5’i okul kantinine gitmektedir.

CHP tarafından Çocuk Hakları Politika Belgesi üzerinde çalışıldığını, bu çerçevede çocuğun katılım hakkını gözeterek her aşamada çocuk görüşüne başvurduklarını kaydeden Gülizar Biçer Karaca; Haziran ayında 80 çocukla yaptıkları “Çocukları Dinliyoruz” çevrimiçi toplantısında hayaller, talepler ve sorunlar konusunda çocukların ayrımcılıktan söz hakkına, dijital dünyadan eşitsizliklere, yaşadığı çevredeki sorunlardan yoksulluğa Türkiye gerçeğini kendi ifadeleriyle ortaya koyduğunu söyledi. Bu konuda paylaştıkları raporu “Pandemi ve Çocuk Hakları” kitabının devamı niteliğinde kitaplaştıracaklarını ifade eden Biçer Karaca: “Biz susalım, çocuklar konuşsun. Yoksulluk ve yoksunluk çocuklar için ne anlama geliyor? Çocukları güçlendirecek, üstün yararına hizmet edecek ve taleplerini görünür kılacak politikalar için söz çocukların” diyerek kendilerine politika belgesi taslağı için görüş bildiren çocukların seslerinin duyulması için onların sözlerini paylaştı: 

EKONOMİK KRİZ VE BESLENME ÇOCUKLARIN GÜNDEMİNDE

“Herkesin eşit olmasını istiyorum mesela babam bana bir şey alabiliyorsa arkadaşımın babası da ona aynı şeyi alabilmeli.”

“Beslenme hakkımızdan bahsedeceğim. İnsanlar ekonomik sebeplerden dolayı ihtiyaçlarını karşılayamıyorlar.”

“Bazen de ailelerin maddi durumu kötü olduğu için bazı çocuklar çalışmak zorunda kalıyor. Çalışmak yerine onların da okula, parka gitmesini istiyorum.” 

“Ayrıca ülkemizde bir ekonomik kriz var. Aileler çocukların temel ihtiyaçlarını karşılayamıyor.” 

“Kültürel aktivitelere, spor aktivitelerine ücretsiz ya da minimum ücretle katılmak istiyoruz. Düşük gelirli ailelerin karşılayamayacağı kadar yüksek bu faaliyetler. Çocuk köyleri kurulsun.”

“Barış ve huzur istiyoruz. Eğitimde eşitlik istiyoruz. Özellikle okullarda küçük düşürülmemek istiyoruz. Çocuklar olarak mutlu huzurlu ve güvenle yaşamak istiyoruz.”

“Aileler maddi açılardan yetersiz ve bu nedenle çocuklar çalışabiliyor. Onun yerine eğitim almalılar.”

“Yetişkinler tarafından manipüle edilmek istemiyorum. Düşüncelerimi belirtebilmek istiyorum. Yapılacak etkinliklerde göstermelik katılım hakkı değil gerçek katılım hakkı istiyorum. Çocukların hepsi haklarını bilmiyor. Bu nedenle çocukların hepsinin haklarını öğrenmesini istiyorum. Örneğin bir park yapılacağında bize sorulmasını istiyorum.”

“Mecliste sadece çocuklar için bakan olsun. Ve bizi temsil edecek bakanın tüm illerden çocuk temsilcileri olan bir meclis ile karar almasını istiyorum.”

“Çocukların 18 yaşından önce evlendirilerek başta eğitim, oyun oynama, yaşama gelişme, katılım ve korunma hakkı olmak üzere birçok hakkın elinden alınmasının önüne geçilmelidir. Çocukların yoksulluklarının giderilmesi için devletin tüm imkanlarının kullanılması gerekmektedir.”

“Fırsat eşitsizliği sona ermeli. Sağlık hakkı ve ücretsiz temiz suya erişim hakkı sağlanmalı. Yaşam alanları, şehirler “güvenli” hale getirilmeli. Yıkılan okullar yerine yenileri yapılmalı. Taşımalı eğitim sisteminden vazgeçilmeli. Paralı eğitim son bulmalı, kurslar, atölyeler düşük ücretli/ücretsiz her çocuğa sağlanmalı. Evsizler için barınma imkanları sağlanmalı. 

“Çocuk Meclislerinden de düzenli görüş alınarak sembolik değil - kararların çocuklar ve yetişkinlerle ortak alınabileceği en üst katılım basamağı hedefi ile eylem planları hayata geçirilmeli”

ÇOCUK ALGI VE TUTUMUMUZ DEĞİŞMELİ

Çocuk Hakları Sözleşmesi çerçevesindeki dört temel hak olan Yaşama Hakkı, Gelişim Hakkı, Koruma Hakkı, Katılım Hakkını gözeten kapsayıcı politikaları, çocuk hakları alanında çalışan uzmanlar ve hak savunucularıyla birlikte geliştirmeye devam edeceklerini söyleyen CHP Genel Başkan Yardımcısı Gülizar Biçer Karaca; Çocuk Bakanlığı, Çocuk Bütçesi, Çocuğa Özgü Adalet Sistemi ve Mevzuat değişiklikleri, Cezai ehliyet yaşı, dijital riskler ve fırsatlar, erken yaşta evlilikler, çocuk yoksulluğu ile mücadele, çocuk ihmal ve istismarı davaları, engelli çocukların yaşadıkları hak ihlalleri, eşitlikçi politikalar, çocuk katılımı” konularının başat olduğunu söyledi. 

“ÇOCUKLAR HAKLI”

Gülizar Biçer Karaca: Ülkemizde ekonomik kriz en çok çocukları etkiliyor. O kadar farkındalar ki… Beslenme hakkımız var diyenden arkadaşının babasının işsizliğini dert edinene, okullarda küçük düşürülmek istenmediğini söyleyenden taşımalı eğitimin sona ermesini isteyene çocuklar o kadar haklı ki… TBMM’de sadece çocuklarla ilgili bir Bakan olsun önerisinden, ailesinin durumu kötü diye çalıştırılan çocuklara, erken yaşta evliliklerin önlenmesinden Çocuk Bakanlığı kurulmasına… Sadece kendileri değil tüm çocukların kendi hakları öğrenmesini isteyen çocuklar o kadar haklı ki… Yetişkinlerin “sen küçüksün sus” dememeyi öğrenmesini, katılım haklarının sağlanmasını istiyorlar. Bize iletilen görüşler çok kıymetli. Bu yüzden diyoruz ki: 

Çocuklar beslenmek hakkımız diyor. 

Çocuklar oyun hakkımız diyor. 

Çocuklar sağlıklı çevrede büyümek hakkımız diyor. 

Çocuklar ekonomik krizin bitmesi hakkımız diyor. 

Çocuklar çalıştırılmak yerine çocuklar eğitim almalı diyor. 

Çocuklar barınma hakkımız diyor. 

Çocuklar eşit bireyler olmak istiyor.

Çocuklar konuşmak ve dinlenmek istiyor.

Bırakınız konuşsunlar, bırakınız eşit bireyler olarak, yoksulluğun olmadığı, hiçbir çocuğun yatağa aç gitmeyeceği, savaşsız ve sömürüsüz bir dünyada haklarına kavuşsunlar.