Denizli Büyükşehir Belediyesi, kentin şanlı destanının kutlandığı 15 Mayıs Milli Mücadele Günü arifesinde anlamlı bir çalışmaya imza attı. Milli Mücadele döneminde Denizli ve ilçelerinde yaşananlar; Denizli’nin Batı Anadolu Kuvayı Milliyesi’nde oynadığı rol; dönemin ileri gelenlerinin tüm belge ve kaynaklarıyla anlatıldığı “15 Mayıs Milli Mücadele’de Denizli” adlı kitabın tanıtımı yapıldı. Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları olarak basılan kitabın yazarlığını ise Prof. Dr. Ali Sarıkoyuncu, Prof. Dr. Avni İlhan, Prof. Dr. Bayram Akça, Prof. Dr. Ercan Haytoğlu, Prof. Dr. İsmail Yakıt, Prof. Dr. Mevlüt Çelebi, Prof. Dr. Mithat Aydın, Prof. Dr. Önder Göçgün, Prof. Dr. Sadık Sarısaman, Prof. Dr. Turgut Tok, Doç. Dr. Nejdet Bilgi, Dr. Öğretim Üyesi Veysi Akın, Dr. Öğr. Üyesi Kamuran Şimşek, Münir Sayhan, Hasan Kallimci ve Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Daire başkanı Hüdaverdi Otaklı yaptı. 

“15 Mayıs Denizli’nin onur günüdür”

Denizli Büyükşehir Belediye Meclisi Mayıs Ayı Olağan Toplantısı öncesi düzenlenen tanıtıma, Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Zolan, Prof. Dr. Ercan Haytoğlu, Prof. Dr. Mithat Aydın, araştırmacı yazar Münir Sayhan, araştırmacı yazar Hasan Kallimci, ilçe belediye başkanları, büyükşehir belediye meclis üyeleri ve davetliler katıldı. Başkan Zolan 15 Mayıs’ın Denizli’nin onur günü olduğunu belirterek, “15 Mayıs ile ilgili birçok yayın, makale, anlatım ve ulusal seviyede konuşma ve yazışmalar var. Her konunun üstadı yetkin insanlar var. Bilgi, eğitim ve mesleki anlamda bu konuları araştıran çok değerli hocalarımız var. Tarihçilerin bilgi ve belgelere bakışı ayrı bir uzmanlık isteyen konudur. Bu kitapta yazıları yer alan 16 ismin 13’ü akademisyen, 3’ü de Denizli’de bu işlerle ilgili emek sarf eden kişiler. Kitabımız sadece Denizli merkezi değil Milli Mücadele döneminde tüm ilçelerimizde yaşanan olaylarla ilgili çalışmadır” dedi.

“Suni ve farklı tartışmalar ilgimin dışındadır” 

Denizli’de Milli Mücadele Günü’nün tarihiyle ilgili bazı tartışmaların gündeme getirildiğini kaydeden Başkan Zolan, “Bugünün anlam ve içeriğini örten iddiaları değerlendirecek pozisyonda değilim. Denizli’mizin işgal tehdidi altına girdiği andan itibaren şehrimin duruşu, milli refleksi önemlidir. Ben işin o tarafındayım, demek ki bu topraklara o zaman da sahip çıkanlar vardı. Başta Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ümüz olmak üzere Kurtuluş Savaşı’nda mücadele eden kahramanlarımız var. Onların sayesinde biz bugün hür ve bağımsız yaşıyoruz. Diğer suni ve farklı tartışmalar ilgimin dışındadır. Gerçeği araştırmak, bulmak tarihçilere düşer, bu işin uzmanı olan kişilere düşer. Ben bir siyasi ve Büyükşehir Belediye Başkanı olarak bu işin uzmanı olmadığım için bu konulara girmem, söz söylememin çok doğru olacağını düşünmüyorum” dedi.

“Bu Denizli’nin başucu kitabıdır”

15 Mayıs gibi her zaman bu tür tehditlerle karşı karşıya kalınabileceğini, ülkeye yönelik saldırıların hala devam ettiğini anlatan Başkan Zolan, “15 Mayıs 1919’daki şehrimizin Milli Mücadele ruhunu eksiltmeden, aynı şekilde vatanımıza, bayrağımıza, tüm değerlerimize sahip çıkmamız lazım. Kent kültürünün ve belleğinin kaybolmaması adına bugüne kadar 170’in üzerinde konusu Denizli olan yayınımız var. Denizli’mizin kültürü, tarihi, değerleri, yaşanmışlığı, her türlü sosyo-ekonomik boyutuna baktığımızda gayemiz geleceğe bir miras bırakabilmektir. Bu yayınların içerisinde en temel taşımız, köklü ve zihnimizi oluşturacak, Milli Mücadele ruhumuzu her zaman ayakta tutacak 15 Mayıs Milli Mücadele’de Denizli kitabımızdır. Bunu bugün tek eser olarak tanıtmamızın sebebi de budur. Bu Denizli’nin başucu kitabıdır. Tarihi temel yapılarından biri, her zaman elimizin altında okuyabileceğimiz hocalarımızın büyük katkıları ve emekleriyle çok güzel bir yayın ortaya çıktı” diye konuştu.   

“Müftü Ahmet Hulusi Efendi’nin söylediği cümle tartışmayı bitiriyor”

Prof. Dr. Ercan Haytoğlu ise, Denizli’nin Milli Mücadele döneminde ait bilinen bir takım çalışmalar olduğunu belirterek, “Üniversitemiz kurulduktan sonra Milli Mücadele dönemine dair sınırlı sayıda tez yapıldı. Bunun dışında da İstanbul ve Afyonkarahisar Üniversitelerinde de tezler yapıldı. Ancak bunların bir kısmı hiç kitaplaşmadı ve birbirini tekrar eder halin ötesine de geçmedi. Bu çalışma ise yıllar sonra derli toplu olarak Denizli Milli Mücadelesine dair çok önemli hususların, orijinal konuların değerlendirdiği toplandığı bir çalışmadır. Bu bakımdan özel bir ehemmiyeti olduğunu düşünüyorum” dedi. Kapak tasarımından, içeriğine çok özel bir çalışma yapıldığını kaydeden Haytoğlu, “15 Mayıs vurgusunu, kıymetli başkanım güzel ifade etti. 15 Mayıs, Denizli’nin refleksli bir şehir olduğunu göstermesi açısından çok önemlidir” diye konuştu. 15/16 Mayıs tartışmalarıyla ilgili bugüne kadar 33 farklı çalışmaya ulaştığını, 25’in üzerindeki çalışmanın ise Denizli Milli Mücadele Günü’nün 15 Mayıs tarihini gösterdiğine dikkati çeken Prof. Dr. Haytoğlu, “O gün çekilen telgrafın bilgisi var fakat telgrafın orijinal metnine ulaşamadık. Fakat şu bir gerçek. Müftü Ahmet Hulusi Efendi’nin o gün söylediği bir cümle zaten tarih konusundaki tartışmayı bitiriyor. ‘Değerli hemşehrilerim bugün İzmir işgal edildi.’ ‘Bugün İzmir işgal edildi’ denildikten sonra 15 Mayıs tarih damgasını zaten vurmuştur. Pek çok kaynakta bu konuyu zaten destekler şekildedir. Ayrıca kitabın son makalesinde de 15 Mayıs’la ilgili bir değerlendirmem mevcuttur” dedi.

Bilimsel verilere herkes itibar etmeli

Prof. Dr. Mithat Aydın, kahraman Denizlililerin işgale ve zulme karşı direnişini sembolize eden orijinal bilgilerin bulunduğu bu kitabın aslında Misak-ı Milli sınırları içerisinde değerlendirilmesi gerektiğini belirterek, “Bu, bir ulusun bağımsızlık ve uygarlık mücadelesini yeni kuşaklara anlatacak kitaptır” dedi. 15/16 Mayıs tartışmalarıyla ilgili iddiaları okuduğunu anlatan Prof. Dr. Mithat Aydın, “Biz tarih formasyon aldığımız için, belge nedir, belge türleri var, belge tasnifi var. Bir heykelin üzerinde yazılan yazı belge olamaz. Veya filan kurul karar almış. Bunların tarihçi açısından hiçbir değeri yok. Biz, birincil kaynak gösterilebiliyorsa bunu dikkate alırız. Bunları tartışmanın gereği yok” dedi. Bilimsel verilere herkesin itibar etmesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Aydın, şunları kaydetti: “Kentte duygu birliği olması gerekirken değeri olmayan şeyleri ortaya atmanın bence hiçbir değeri yok. Ercan hocam söyledi. Müftü Ahmet Hulusi Efendi konuşmasının başında zaten söylüyor, ‘Bugün İzmir işgal edildi’ diyor. Burada tartışılacak bir konu yok. Bütün kaynaklarda fetvası, konuşması ‘bugün’ diye başlıyor. Tartışmaya mahal olmadığı için bunu farklı mecralara getirmenin anlamı yok. Ben bu anlamlı günün birlik ve beraberlik getirmesini temenni ediyorum.”      

“Fotoğrafın bütününe bakmak lazım”

Araştırmacı Yazar Münir Sayhan da Başkan Zolan’ın çok güzel bir eylemde bulunduğunu ve geleceğe çok güzel bir eser bıraktığını söyledi. Sayhan, “Kendilerine teşekkürlerimi ve minnet duygularımı iletmek istiyorum. O dönemin koşulları ortadayken, kelle koltukta mücadele verirken bizim 15 mi, 16 mı diye tarihlere gömülü kalmamızın bir anlamı yoktur. Fotoğrafın bütününe bakmak lazım, 15, 16 deyip olayın ayrıntısına takılıp fotoğrafın bütününü görmezsek Milli Mücadelede yer almış olan emek veren kişilerin emeğini yazık etmiş oluruz” dedi. Araştırmacı yazar Hasan Kallimci ise, Milli Mücadelede yazılan destana bütün olarak bakılması gerektiğini vurgulayarak, “Şu fikirde birleşmek gerek;  Bir kişi yaşadığı köyün, ilçenin, şehrin bütün değerlerini bilmesi gerekir. Kişi bildiğini, tanıdığını sever. Denizli’nin gelişmesi, güzelleşmesi, gelişmesi, korunması için uğraşan, emek veren herkese teşekkür ediyorum” dedi.